De Burn of Speyside is de nieuwe huiswhisky van Whiskycafé L&B, getapt uit het vat. 

Burn of Speyside is a nice six years old vatting,
primary containing Balvenie Single Malt and a small percentage Glenfiddich Single Malt.
Bottled non chill filtered and 46% alc/vol.

Geschreven door Robin Brilleman, auteur van het boek "Schotse Malt Whisky"."

WHISKY GALORE OP DE NIEUWE WATERWEG.

Wie kent niet het boek of de verfilming van Whisky Galore. Een schip loopt in zwaar weer vast op de kust van een Schots eiland. Wanneer de eilandbewoners er achter komen dat het schip tot aan de nok vol zit met whisky besluiten ze het schip eigenhandig te lossen.

Je zou zeggen dat dit soort verhalen alleen in boeken of films gebeuren, maar niets is minder waar. Al in de vroege geschiedenis van de firma Van Wees, gedistilleerd specialist in Amersfoort, werd er een schip met whisky aan boord van de bodem van de Nieuwe Waterweg in Rotterdam gelicht. De lading werd aan Van Wees aangeboden en door hen op de Nederlandse markt gebracht. Het bleken blended whisky’s te zijn die bestemd waren voor de Amerikaanse markt. De kwaliteit was stukken beter dan  men in Nederland gewend was, zodat de lading snel was verkocht.

Onlangs werd ik gebeld door Van Wees met de mededeling dat er weer een schip gezonken was op de Nieuwe Waterweg in Rotterdam, met wederom whisky aan boord en dat de firma de inhoud aangeboden had gekregen. Ik dacht hier verder niet over na,  maar toen ik het verhaal aan vrienden vertelde reageerden die verbaasd. “Een schip gezonken in de Nieuwe Waterweg? Dat zou toch minstens in de krant hebben moeten staan. Dat schip dat onlangs in de Schelde zonk stond er toch ook in”. Dat klonk heel logisch, en dus ging ik op onderzoek uit. Ik belde onder andere met het Gemeentelijk Havenbedrijf Rotterdam, de Raad van de Scheepvaart en de Dienst Kring Nieuwe Waterweg. Op de vraag: ‘komt het regelmatig voor dat er schepen zinken op de Nieuwe Waterweg’ was het antwoord geen idee, moet u elders vragen, of volmondig nee. Er is de laatste jaren geen boot gezonken. Mijn vertrouwen in de firma Van Wees begon een beetje te wankelen. Een gezonken schip vol met whisky, en dat de tweede in de tijd van hen bestaan. Een sterk verhaal, dacht ik even. Totdat ik iemand sprak die mij vertelde dat er eigenlijk nooit schepen echt zinken op de Nieuwe Waterweg. “Wanneer een schip in moeilijkheden verkeert en dreigt te zinken dan wordt ze onmiddellijk naar een talud gesleept. Op dit talud, een ondiepte bij de wal, wordt het schip provisorisch gedicht en naar een dok gesleept. Dus echt zinken doen ze hier niet meer”. Met deze wetenschap belde ik Van Wees.

Het waargebeurde verhaal van de Western Trader.

Het gebeurde op 26 november 2002. Het was een aanvaring waar drie zeeschepen bij betrokken waren. De 111 meter lange Hellenic Star liep, vermoedelijk door de zuiging, uit haar roer en schampte daardoor de achterkant van het containerschip West Express. Beide schepen voeren richting zee. Door deze manoeuvre voer de Hellenic Star verder naar bakboord, zodat de van zee komende Western Trader met haar 166 meter niet meer te ontwijken was. De Hellenic Star, met 28.000 ton gasolie aan boord, werd zwaar beschadigd aan de boeg. Ondanks de averij kon het schip veilig weggesleept worden door de twee sleepboten VS Rotterdam en de SD Jacoba van bergingsbedrijf Kotug. Door de aanvaring werd de Western Trader beschadigd, een gat van 4 bij 9 meter aan de bakboordzijde. Het schip maakte slagzij en werd in een razend tempo naar een talud aan de kant van de Nieuwe Waterweg gesleept door drie slepers van wederom Kotug. Deze slepers droegen de namen Stella, Hamburg en de Jaco 4. Na deze actie werd de Western Trader op het talud in positie gehouden door de sleepboten VS Rotterdam, VS Hamburg, ZP Montelena, SD Jacoba, Stella en de sleepboot Vernebank van een ander bergingsbedrijf, Smit. Later werd, met behulp van deze schepen en de drijvende kraan Marcor 4, van Smit, de lading ter plekke geborgen. Nadat de Western Trader leeg was heeft een drijvende bok de Asian Hercules II, eveneens van Smit, het schip in positie gehouden voor wat provisorische reparaties, waarna het naar een dok is gesleept.

De havendienst in Rotterdam kon mij verder vertellen dat de Western Trader in ‘goed Nederlands’ een “Feder” wordt genoemd. Het gaat hier om een klein containerschip dat van havenmond naar havenmond vaart om daar steeds een aantal containers te laden en te lossen. De Western Trader was op die reis uitgevaren van de Schotse plaats Grangemouth, westelijk van Edinburgh. Ze was op weg naar de Waalhaven in Rotterdam met een lading van onder andere aanstekers, koperchloride en drie containers alcohol. Deze alcohol was verpakt in eikenhouten vaten met als officiële eindbestemming Japan. Door het ongeval, en doordat de eigenaars van de vaten alcohol geen interesse meer toonden, kwam de lading bij de Firma van Wees in Amersfoort terecht. De containers werden aan de hand van foto’s en omschrijving van de inhoud aan Van Wees te koop aangeboden. Het zou om 144 vaten Schotse malt whisky gaan met de namen Burnside en Wardhead, gestookt in 1996. De namen Burnside en Wardhead kwamen de Van Weesen niet bekend voor, maar door grondig onderzoek kwamen zij er achter dat Burnside een vatted malt moest zijn van 99% Balvenie en 1% Glenfiddich en Wardhead een mengsel van 99% Glenfiddich en 1% Balvenie. Het was nu duidelijk waar de whisky geproduceerd was, namelijk bij de Firma William Grant & Sons in Dufftown. De reden van het mengen van de verschillende malts is dat een derde, bijvoorbeeld een onafhankelijke bottelaar, de whisky nooit op de markt kan brengen als een single malt onder de naam van de producerende distilleerderij.

Zonder het geproefd te hebben besloten ze tot kopen over te gaan en naar Rotterdam af te reizen om hun koop te aanschouwen. “De containers werden geopend en uit één ervan kwam een ongelooflijke alcoholwalm. Het bleek dat een bourbon barreltje van Burnside was stukgegaan en was leeggelopen. We hebben de containers op een vrachtwagen gezet en naar een loods in Amersfoort gebracht. Daar zijn ze met de hand gelost. Dat lossen was nog een zware klus aangezien er door de aanvaring flinke deuken in de containerwanden zaten. Over deze deuken moesten wij die vaten rollen. Toen de vaten er eindelijk uit waren hebben we ze allemaal met de bung, de stop, naar boven gerold en die stop er uitgehaald met een soort kurkentrekker die we nog ergens hadden liggen. Uit elk vat hebben we een monster gehaald en dat zijn we gaan proeven. We besloten de refill bourbon en de refill sherry vaten van Burnside apart bij elkaar te doen zodat we twee whisky’s hadden. Beide dragen de naam ‘Burn of Speyside’, met het onderschrift ‘Speyside Malt Whisky from refill Bourbon barrels’ en ‘Speyside Malt Whisky from refill sherry hogsheads’. De vaten met de naam Wardhead laten we nog liggen, we vonden dat dat nog wel even kon”, aldus Van Wees.

Zo zie je maar weer dat het toch voor kan komen dat er schepen met whisky aan boord op de Nieuwe Waterweg verongelukken. Ze zinken dan weliswaar niet meer, maar misschien wordt dit verhaal van de moderne versie van Whisky Galore ook nog eens verfilmd.........

Robin Brilleman